گونئی آزربایجان’دا اینسان حاقلاری ساوونوجوسو اولماق چتیندیر

علیرضا جوانبخت قولونجو

بو سطیرلری منه یازدیردان، سون گونلرده دوشوندویوم ایکی خصوص اولدو. بیریسی یاری هه¬نه¬ک یاری جیدی، او بیری ایسه تام جیدی خصوصلار بونلاردیر؛

بیر- دونن کانادا’دا یاشایان بیر آزربایجان’لی تئلفون ائدیب، یاشادیغیمیز شهرده¬کی آزربایجان کولتور اوجاغی-نین ایللیک توپلانتیسی نین یاخیندا گئچیره له جه یینی خبر وئره رک، مندن بو شهرده تانیدیغیم آزربایجان تورکلرینه خبر وئرمه ییمی ایسته دی. اوندان کیملرین و نه تیپ آداملارین قاتیلماسینی ایسته ییرسینیز دئیه سوروشدوغومدا، – گوله ره ک – فعالیت آدامی، قولاقلاری سؤیوش ائشیتمه¬یه آلیشیق اولان، ایفتیرا و تؤهمتلره هدف اولماقدان قورخمایان هر کسی چاغیرا بیلرسن، دئیه جاواب وئردی!

ایکی- بو گونلر، آیلارجا قانونسوز شکیلده حبسده اولان آزربایجان فعاللاری ایله باغلی، اولوسلارآراسی هؤرگوتلرین (تشکیلاتلار)، هئچ بیر بیلدیری وئرمه¬دیکلری گوندمده اولان اؤنملی قونولاردان بیریدیر و آزربایجان سیته¬لری و فیس بوک کیمی توپلومسال اینترنت شبکه¬لرینده بو سورون حاقیندا یازیلار یاییلماقدا و دارتیشمالار گئتمکده دیر. سورونا ندن اولاراق اورتایا آتیلان دوشونجه لرین ایچینده چوخ دوغرو تثبیتلری گؤرمک مومکوندور. آنجاق اؤن یارغی¬لی و اینسان حاقلارینی مودافیعه ائدن هؤرگوتلریمیزه قارا یاخما ایچه ریکلی یازیلار دا آز دئییل و البته بونلارین بوتون توپلومسال حرکتلرده اولدوغو کیمی، بیزیم حرکتده ده اولماسی دوغالدیر. بو آرادا دوغال اولمایان مقامسا، اینسان حاقلارینی مودافیعه ائدن قروپلار و شخصلرین اۆزلشدییی چتینلیکلری گؤرمه مک، و اونلارین گئچمیشده چالیشدیقلاری سایاق بو گون چالیشا بیلمه دیکلرینه سبب اولان انگللرین ده بیر احتیمال اولاراق اورتایا آتیلماماسیدیر.

ندن گونئی آزربایجان’دا اینسان حاقلاری ساوونوجوسو اولماق چتیندیر؟
اورتادا اولان انگللر نه دیر؟

۸ ایل اؤنجه، ۱۳۸۱-جی گونش ایلینین آذر آییندا، باشقا دوستلاریملا بیرلیکده آزربایجان سیاسی محبوسلارینی مودافیعه کومیته سینی (آسمک) قوردوقدان، آزربایجان سیاسی محبوسلارینی مودافیعه بیرلییی (آداپ) ایله بیرلیکده چالیشدیغیم بو گونه قده ر، گونئی آزربایجان’دا اینسان حاقلاری پوزونتولاری ایله ایلگیلنمه دیییم گونلر اولسا دا، هفته سی هئچ اولمامیشدیر. نیسبی باشاریلار و البته یانلیشلیقلارلا دولو اولان بو سککیز ایلده، اینسان حاقلارینی ساوونان قروپلار و شخصلرین بیر چوخ چتینلیک و پروبلئملرله اوزلشدیکلرینی گؤرموشم. بو چتینلیکلرین بیر سیراسی اؤتری اولوب و بیر سوره سونرا اونلاری آشماق مومکون اولموشدور.

آنجاق بو آلاندا چالیشانلاری هئچ زامان بوراخمایان پروبلئملر ده آز دئییلدیر. سانکی هئچ بیر زامان آشیلمایاجاق بو سورونلار، حقوق مودافیعه چیلرینی بعضاً اؤز چالیشمالارینی دوردورماق زوروندا قویا بیله جک قده ر آغیر و بئزدیریجی ده اولابیلمیشلر؛

اینسان حاقلارینی ساوونان هؤرگوتلرین چالیشان و آکتیو اویه لرینین ساییسی چوخ آزدیر:

بونون اساس ندنلریندن بیری آزربایجان فعاللارینین بو ایشه فانتئزی بیر فعالیت کیمی باخمالاریدیر. انسان حاقلاری ساوونوجولوغوندا میلی ایفتیخارلار حاقیندا دانیشیلمیر؛ میلی دویغولاری حرکته گئچیردن شوعارلار وئریلمیر؛ فارس، کورد، ائرمنی و باشقالارینا مئیدان اوخونمور؛ سیاسی رقیبلر ایفشا ائدیلمیر؛ چئشیدلی اؤلکه لرده فعالیت ائدن و فرقلی دوشونجه لره مالیک اولان قروپلار و مئدیا منسوبلاری ایله چالیشماق و بعضاً اونلارین پرنسیپلرینه اویماق زورونلولوغو (مجبوریتی) اولور؛ بعضاً ده اینسانین ایچیندن دوغرو و ایده آل اولانی باغیرماق گلیرکن، سوسماغی بیلمک شرط اولور اینسان حاقلاری ساوونوجولوغوندا.
بوتون بونلار آزربایجان فعاللارینی، هیجانسیز و یوروجو گؤردوکلری بو اورتامدان قاچیردیر و اینسان حاقلاری ساوونوجولارینی ایسه چئشیدلی اتهاملارا معروض قویور. ایتیهاملار، گلدییی قایناقلارینا گؤره فرقلیدیر؛ اینسان حاقلاری ساوونوجوسو عئینی زاماندا هم فاشیست اولور هم سولچو، هم ایرانچی اولور هم بؤلوجو و تجزیه طلب. طبیعی کی، بو ایتیهاملاری ایره لی سوره نلر تکجه دانیشماقلا یئتینمیرلر. اینسان حاقلاری ساوونوجولارینی دستکله ین اوچ-بئش شخص یا قروپ وارسا، اونلاری وازگئچیرتمه یه چالیشدیقلاری دا اولور و بونو باشارابیلیرلر ده بعضاً.

گونئی آزربایجان سیاسی هؤرگوتلرینین لوببی چیلیک چالیشمالاری اولدوقجا آز و باشاریسیزدیر:

بو اوزدن گونئی آزربایجان مسئله سینی مترقی دؤولت لر، دونیانین تانینمیش مئدیاسی و گوجلو و سؤز صاحیبی اولان سیاسی و غئیری سیاسی هؤرگوتلرین ماساسیندا گؤرمه ییریک. اینسان حاقلاری ساوونوجولاری ایسه، اؤزلری بو مئدیا و هؤرگوتلرله علاقه قورماق اوچون کاناللار آختاریب، دفعه لرجه سیناما و یانیلمادان (سعی و خطا) سونرا گئچیجی اولسا دا ایرتیباط کاناللارینی الده ائتمه یی باشارماق زوروندادیرلار. آنجاق گونئی آزربایجان مسئله سی سیاسی اولاراق اونلارین ماساسیندا اوتوران زامانا قده ر بئله بیر ایرتیباط کاناللاری دا گووه نیلمزدیر؛ بو مئدیالارین چوخوندا، گونئی آزربایجان خبرینی یایان ژورنالیست، بونو اوست مقامین ایسته یی ایله دئییل، اؤز سوروملولوغو ایله ائدیر. دولاییسی ایله بو کاناللارین بعضیسی چوخ ساده بیر شوغل نقلیاتی ایله – اؤرنه یین دوست بیر ژورنالیستین ایشیندن آیریلماسی – و یا باشقا ندنلردن دولایی گئچیجی اولسا دا قاپانیر.
داها اؤنجه توتوقلانان فعاللار حاقیندا خبر یایان مئدیا و اینسان حاقلاری هؤرگوتو آراسیندا اولان ایرتیباط کانالینین گئچیجی یا تمللی اولاراق قاپانماسی، نئچه فعالین توتولوب و آغیر ایشگنجه لره معروض قالمالاری ایله عئینی زاماندا باش وئرمه سی – ذاتاً هر زامان نئچه فعال ایشگنجه آلتیندادیر – اینسان حاقلاری ساوونوجوسونون آیری سئچکیلیک و (برخورد سلیقه ای) ائتمه کله گوناهلاندیرلماسینا سبب اولور.

گونئی آزربایجاندا اینسان حاقلارینی ساوونان هؤرگوتلرین فعالیتلری آز ساییلی کؤنوللولرله (داوطلب) ایره لی سورولور:

بو کؤنوللو چالیشانلاری دستکله مک کیمی بیر دردی اولمایان حرکتچی لر، بعضاً اونلاری یئترینجه چالیشماییرلار دئیه قیناییرلار! کؤنوللولره چالیشدیقلاری ساحه لرده فیکیر یاردیمی، قوروجو تنقید ائتمک یئرینه، اونلار اوچون یئنی ایش پلانلاری حاضیرلاییب و چالیشما آلانلارینی گئنیشلتمک کیمی تؤوصیه لر وئریلیر. ذاتاً اله آلدیقلاری ساحه لرده بیر چوخ چتینلیکلرله قارشی قارشییا اولان کؤنوللولر، بو تؤوصیه لر و تکلیفره عمل ائده بیلمه دیکلری اوچون، آغیر و سرت ایتیهاملارین هدفی اولورلار.

گونئی آزربایجاندا اینسان حاقلارینی ساوونان هؤرگوتلرین مالی قایناقلاری یوخ درجه سینده آز و یئترسیزدیر:

بو هؤرگوتلرده چایشان کؤنوللولرین بیر چوخو اؤز یاشاملارینا چکی – دوزن وئرمه زامانی گلدییینده، فعالیتی بوراخماق و یا ان یاخشی دورومدا آزالتماق زوروندا قالیرلار. اؤزل و تعجیلی دوروملاردا اؤزل یاشاملارینداکی سورنلارا باخمایاراق چالیشماغا دوام ائدن کؤنوللولر بئله، بو دورومو اوزون زامان ایداره ائتمه یه قادیر دئییلدیرلر.

سون ایللرده بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتی، آمئریکا کونقرئسی، کانادا پارلئمئنتی و باشقا اؤنملی توپلوملاردا گونئی آزربایجان مسأله سینی سسلندیرن، اولوسلاآراسی عفو هؤرگوتو و بیرلشمیش دؤولتلرین دؤولت دئپارتمئنتی ایله گؤروشوب، اونلارین، آزربایجان سیاسی محبوسلاری حاقیندا اونلارجا بیانات یایماماقلارینی ساغلایان و بیرلشمیش میلتلرین «عیرق چیلیغا قارشی» و «اینسان حاقلاری فورومو» سئمینارلاری کیمی بیر چوخ قلوبال پروقرامدا ایشتیراک ائدن آزربایجان سیاسی محبوسلارینی ساوونما بیرلییی  (آداپ)، بو گون آرتیق بو چالیشمالار و حتی ایللردیر دوزنلی شکیلده سوردوردویو بیر چوخ فعالیتنی دوام ائده بیله جک دورومدا دئییلدیر.

آداپ دعوت ائدیلدییی اولوسلارآراسی ایجلاسلاردا بئله چوخو مادی سورونلاردان دولایی ایشتراک ائده بیلمه-مکده دیر.

دانیشیق -6 / آسمک – تجروبه لر ٬ باشاریلار و دیرلندیرمه

 

مهران بهارلی ، رسول بویوک اوغلو ، علیرضا فرشی ،حسن راشدی ،فرزاد صمدلی ،کیان صفری ، حیدر شادی ، عاریف کسگین ، علیرضا جوانبخت ، آسمک ، سعید نعیمی ، آسمک آرمی ، هادی قاراچای ، انصافعلی هدایت ، یوروش مهرعلی بیگلو

آزربایجان سیاسال محبوسلارینی مودافعه کمیته سی ( آسمک ) میللی حرکتیمیزده انسان حاقلاری اوزره چالیشماغا باشلایان اولکه ایچی بیرینجی تشکیلات دیر » آسمک » دن اونجه  » دونيا آزربايجانلیلاري نين حاقلاريني مودافيعه  کوميته سي » (DUNAZHAQ) سایین بویوک رسول اوغلونون مساعی سی ایله قورولوب و ایندیده چالیشمالارینا داوام ائتمکده دیر . آزربایجان دمکراسی اوجاغی » آسمک » ین قورولماسینین یئددینجی ایل دونومو موناسیبتی ایله اونون چالیشما سوره جینی ده یر لندیرمک اوچون ایکی بولوملو بیر دوسیا حاضیرلامیشدیر ، قوروجو عوضولری اولان سایین جوانبخت و نعیمی نین دوشونجه لرینی ایچه رن ، بیرینجی بولوم بو لینکده یاییلمیشدیر و ایندی حورمتلی یازار ، آراشدیریجی و میللی فعاللاریمیزین بو قونودا دوشونجه و باخیش لارینی سیزه تقدیم ائدیریک ، اومود ائدیریک بو چالیشمالار و دیرلندیرمه لر بوگون چالیشان و گله جگده اورتایا چیخاجاق اورگوتلریمیز اوزه ل لیکله اینسان حاقلاری ایله ایلگیلی چالیشاجاق درنک و قوروم لاریمیز اوچون فایدالی اولسون .

بو مصاحبه ده الفبا ترتیبی ایله سایین مهران باهارلی ، حسن راشدی ، بؤيوک رسول اوغلو ، حیدر شادی ، کیان صفری ، فرزاد صمدلی ، هادي قاراچاي ، عاريف کسکين ، یوروش مهرعلی بیگلی ، علیرضا فرشی و انصاف علي هدايت اشتراک ائدیبلر.

بیر داها بو مصاحبه و دیرلندیرمه ده اشتراک ائدن سایین سویداشلاریمیزا سئوگی لریمیزی سونوب و هامیسینا جان ساغلیغی و آرتیق باشاریلار آرزو ائدیریک.

مهران باهارلی :

آسمك، ايران ايچينده قورولان و ميللي حره كه تيميزه باغلي سيياسي توتوقلولارلا ايلگيلي چاليشان ايلك تشكيلاتدير. بو تشكيلات يئددي ايل بوندان قاباق، اينسان حاقلاري ائوره نسه ل بيلديرگه سي و ياسالار چرچيوه سينده سيويل، سيياسي اولمايان، دئوله ت ديشي و باغيميسيز بير تشكيلات اولاراق ايشه باشلاميشدير. آسمك`ين اورتايا چيخيشي، آزه ربايجان تورك ميللي حره كه تي تاريخينده بير دؤنوم نوقطه سي ايدي. بو اولوشوم، ميللي حره كه تين ميلله تله شمه بويوتونا اك اولاراق، سيياسيله شمه آلانينا گيردييينين ده خبه رچيسي ايدي. آسمك، گونئي آزه ربايجان`دا اينسان حاقلاري پوزونتولاري آلانيندا سراسه ري-فارس تشكيلاتلاردان باغيمسيز بير بيچيمده چاليشاراق و توتوقلولار حاققيندا چوخ ساييدا خبه ر و راپورلار يايينلاياراق، سيستئمين ياراتديغي قيرميزي چيزگيني آشميشدير. بو دا اونون اؤفكه له نمه و هده قورخو گلمه سينه نده ن اولموشدور. آنجاق آسمك، باسقيلارا ديره نميش، وار اولان مالي- بوروكراتيك چتينليكله ر و انگه لل.ه ره تسليم اولماميش و تورك اولوسو ايله گونئي آزه ربايجان خالقينين اينسان حاقلاريني ساوونمايا داوام ائتميشدير. آسمك`ين چاليشمالاري، ميللي حره كه ته كؤنول وئره نله ر و اينسان حاقلاري اوغروندا چاليشانلارا ده يه رلي بير اؤرنه ك و اولگو اولوشدورموش، اونلاردا اؤزسانسورون آزالماسينا نده ن اولموشدور. آسمك چاتيسي آلتيندا ايچده نليكله، قورخمادان و چكينمه ده ن چاليشان اينسانلار، تورك سيياسي فععال و اينسان حاقلاري ساوونوجولارينا روحييه وئريب سئوينديرميش، اونلاري جساره تله نديره ره ك داها اينانجلي آدديم آتمايا تشويق ائتميشدير. يئددي ايل بوندان قاباق آسمك`ين دوغوشونا نده ن اولان تاريخي گره كله ر، بوگون، ميللي حره كه تيميزين اولقونلاشماسي و گليشمه سينه قوشوت اولاراق، اؤزونه اؤلكه ايچي و ديشيندا سايقين بير يئر ائدينه بيله ن داها قاپساملي بير «تورك اينسان حاقلاري درنه يي»نين قورولماسيني- و منجه آسمك`ين اونا ائوريلمه سيني- گره كلي قيلماقدادير. بئله بير تشكيلات، اؤز چاليشما آلانيني گنيشله ده ره ك، تكجه توتوقلولار دئييل، -و سيياسي گؤروش، دين، مذهه ب، هارادا ياشاديقلارينا باخماقسيزين- بوتون تورك اولوسونون، گونئي آزه ربايجان` و اؤته كي ايكي تورك ميللي بؤلگه نين بوتون اهاليسينين اينسان حاقلاريني ساوونماليدير.

حسن راشدی :

مین اوچ یوزیئتمیش اینجی ایللردن بو طرفه  آزربایجان میللتی نین  میللی- مدنی حاقلاری ساحه سینده چالیشانلارین سایی  یوکسلمه یه باشلایان زامان ،  آزربایجان اویرنجیلری بو یولدا  اینام و اراده ایله چالیشاراق بو جریانا سرعت وئردیلر.یادیمدادیر کی، بیرینجی دفعه اولاراق تهران بیلیم یوردوندا تحصیل  آلان آزربایجانلی اویرنجی لری نین ایچیندن خیاو ( مشکین شهر) اویرنجی لری طرفیندن ایران اسلام جمهوریتی آنایاساسی نین 15 – جی ماده سی نین اجرا اولماسی بو اویرنجیلر طرفیندن ایسته نیله رک » امید زنجان » قزئتینده یایلدی. بو جریانلاردان سونرا اویرینجی حرکاتی گونو- گوندن سرعتلنمه یه باشلادی و میللی – مدنی چالیشمالار جدّی دوروما کئچه رک «بابک قالاسی » مراسمی و باشقا مراسملر چوخالدی.  بئله بیر دورومدا  میللی – مدنی یولدا چالیشانلاریمیز هرگون آغیر باسقیلار  آلتیندا قالاراق اونلاردان چوخلاری توتوقلانیب حبسه آتیلیردیلار ، لاکین بو محبوسلاردان حمایه ائدن و اونلارین مظلومیت سسلرینی انسان حاقلاریندان مدافعه ائدن قوروملارا چاتدیران بیر کیمسه یوخ ایدی. بئله بیر دورومدا ایلک دفعه اولاراق » آسمک » قورومو بیر نئچه گنج ، لاکین ایناملی اویرنجیلریمیز طرفیندن یاراناراق هئچ بیر افراطا و یالانا قاپیلمادان  سیاسی محبوسلاریمیزین خبرلرینی دونیانین مختلف اولکه لرینده یاشایان آزربایجانلیلارا و  انسان حاقلارینی قورویان قوروملارین قولاقلارینا چاتدیرماغا اقدام ائتدی کی ، بو مسئله چوخ اونم داشییردی .  مالاسف گئتدیگجه بو قورومون عضولرینه  باسقیلار اطلاعات طرفیندن آرتاراق اونون فعالیتی نین محدولاشماسینا سبب اولدو . …

بؤيوک رسول اوغلو  :

آزربايجان سياسال محبوسلاريني مودافيعه  کوميته سي يارانان گوندن بري هم اؤز ساحه سينده الده ائتديگي بؤيوک باشاريلار همده ميللي حرکاتيميزا تاثير باخيميندان ديرلنديريلمه ليدير.

بو کوميته يارانان گوندن بري  » دونيا آزربايجانلیلاري نين حاقلاريني مودافيعه  کوميته سي » (DUNAZHAQ) اولاراق اونلارلا علاقه لريميزين ، خاريجده کي  قوه لره تاثيري نين گؤستريجيسي کيمي بير عاميل اولاراق دوشونمک اولار. بو کوميته نين يارانديغي ايلک ايللر اونلارين ، سياسي زيندانيلر حاقيندا يايديغي معلوماتلاردان فايدالاناراق ، بين الخالق تشکيلاتلارا موراجيعتلريميز هله ده دوسيالاريميزي ايشيقلانديرير. بو راپورتلارين ان بؤيوک اؤزه ل ليگي بوندان عيبارت ايدي کي، اورادا هچ بير اولايي بؤيوتمه دن، کيچيلتمه دن و فعاللار آراسيندا فرق قويمادان حاضيرلانيردي .  او دؤنمده، » آسمک » ین اؤزه ل ليکله زنجاندا گوجله نن ميللي حرکاتيميزين حياتينا بؤيوک قاتقيدا بولونماسي دا تقديره لاييق دير.

آرتيرمالييام کي، ايلک ايللرده » آسمک «- ي يارادان دوستلاريميزين آراسيندا اولان مباحثه لر و اونلارین یاراتدیغی سیاسی و انسان حاقلاری ادبیاتی سونوجوندا میللی حرکت ایچینده »  ميللي دموکراتلارين »  فورمالاشماسی و ايشلرينه دوام ائتمه سي ميللي حرکاتيميز اوچون بؤيوک بير تجروبه قايناغي اولموشدور.

بو وسيله ايله بو تشکيلاتين يارانماسي نين 7-جي ايل دؤنومو موناسيبتي ايله ميلتيميزي تبريک ائدير و بو قورومون داخيل و خاريجده کي فعاللارينا باشاريلار آرزولاييرام.

حیدر شادی :

حؤرمتلی آزربایجان دموکراسی اوجاغی ، چکدیینیز زحمتلردن تشکورومو بیلدیره رک ،آزربایجان سیاسی محبوسلار مدافعه کمیته سی » آسمک » حاقیندا فیکیرلریمی بو نئچه سطیرده تقدیم ائدیرم:

ساواش و اونا قارشی مودافیعه یاشاییشین تمل فئنومئن لریندن ساییلیر. بو آنلام انسانین هر ایکی بیرئیسل ( فردی ) و توپلومسال ( جمعی ) و  او جمله دن میللی ساحه لرینده صادق دیر. آزربایجان میللتی هر زامان اؤز حاققینی قازانماق و یا مدافعه ائتمک ایچین مجبورا ساواش دوروملاریندا قالاجاق. چاغداش دونیادا ساواش و مدافیعه داها چوخ مدنی، سیاسی و مئدیا فورمالاریندا گئرچکلشدیینی نظرده آلینجا  » آسمک » ین اؤنمی اورتایا چیخیر. مدنی و سیاسی ساحه لرده میللی حاقلاریمیزی مدافعه ائدن شرفلی اینسانلاری مدافیعه ائتمک هر آزربایجانلی نین باشدا اولان بورجودور. آسمک بو میللی گؤره وی یئرینه گتیرمه یی باشاردی و  میللی فعاللارادا بو یولدا بیر اورنک اولدو . » آسمک » ین باشلادیغی بویوک ایشلردن بیریسی آزربایجان سیاسی محبوسلاری و اونلارین عائله لرینین آجی لارینی تسکین وئرمه یه چالیشماق ایدی ، بو اؤزو بیر دیرلی آماجدیر و همده آزربایجان یولوندا چالیشمانین هزینه سینی آزالتماق ایله میللی حرکتیمیزه داها راحات یئنی اؤیه قازانماغی مومکون ائدیر. هابئله آسمک، آزربایجان حرکتینین چالیشمالارینی اولوسلار آراسی سازمان لارا چاتدیرماق و مئدیادا یانسیتماق ایله میللی حرکتین آلترناتیوسیز بیر بؤلومو اولموشدور.

کیان صفری :

آسمك آزربايجان ميلي حركتي نين گئنيشلندييي بير دؤورده و زامانيميزين ايجابي و ضرورتلري نتيجه سينده يارانميشدير. بو كوميته قورولمادان اؤنجه اؤلكه ايچينده چئشيدلي فورمالاردا باسقييا معروض قالان اينسانلاريميزين حاقلاريني سوركلي همده دوزنلي شكيلده ساوونان هئچ بير قوروم يوخ ايدي. آسمك بئله بير اورتامدا ايشه باشلادي و قيسا مودت ايچينده رسمي اورقان تانيناراق اوزده بشر حاقلاريني ساوونان بير چوخ راسيست اؤرگوت و مئدييالارين آغير بايكوت و سانسورونا سون قويدو. آسمك ميلي اينسانلاريميزين حاقلاريني مودافيعه ائتدييي حالدا ميلي حركتيميزين تانيتديريلماسيندا دا اؤنملي رولو اولدو.

آسمك – ين ديرلي قوروجو و فعال قروپو چوخ اؤنملي و ائتكيلي چاليشمالاري اوچون دؤنه – دؤنه سيخينتييا معروض قالسالار دا يئنيلمه دن و اوزولمه دن ايشلريني سوردورموشلر. سؤزسوز كي، اونلارين داها آكتيو اولماسي هاميميزين ايسته ييدير. آسمك – ين ديرلي سوروملولارينا باشاريلار ديله ييرم.

فرزاد صمدلی :

سایین آرخادشلار ، وئردیگینیر فورصتدن مینتدارلیغیمی بیلدیره رک ، اوز اوره ک سوزلریمی سیزه ایتحاف ائدیرم:

شوبهه سیز گونئی آزربایجانین موعاصیر تاریخینده و گونئی آزربایجان میللی حرکتی دوغرولتوسوندا، قورولان آزربایجان سیاسال محبوسلارینین مودافعه کمیته سی ( آسمک ) چوخ بویوک، اونملی و گورکملی بیر یئره صاحیب دیر. بو کمیته نین قورولوش دونه مینی ده یرلندیردییمز زامان، بئله آنلاشیلیر کی «آسمک» ین اولوشومو، میللی حرکتین داها قووتلنمه سینه یول آچمیشدیر و میللی حرکت چرچه وسینده چالیشانلارین و اوزه للیکله میللی حاقلاریمیز اوغروندا دیره نن و توتوقلانان آکیتیویستلرین داها گوجلو  دیره نیشینه ندن اولموشدور.آیریجا بو اوزه ل  قورولوشون وار اولوش ندنی، میللی حرکتین، گونئی آزربایجان تورک میللتی نین  آراسیندا گئنیشله مه سی، درینلشمه سی و  یوکسه لمه سی آنلامیندا گورونه بیلیر.منجه «آسمک» گونئی آزربایجان سیاسال محبوسلاری ساحه سینده  ایلک مودافعه کمیته سی اولدوغو ایچین سونرالار قورولموش اولان یادا قورولاجاق اولان بنزر قوروپلارین، اومورقاسی کیمین سانیلابیلیر.»آسمک»ین یئدینجی قورولوش ایل دونومو، قوروجو آرخاداشلاریمیزا و بویوک میلله تیمیزه موبارک اولسون.

هادي قاراچاي :

آزربايجانين سيياسال محبوسلاريني مودافيعه  کوميته سي يئددي ياشينا دولور. بو خبرين چوخ چوخ اؤنملي بير يؤنونه توخوناراق “ آسمک “ي بؤيوک ايچدنليک، درين سايغي، يوکسک سئوگي ايله قوتلاييرام.

بوتون گليشميش توپلوملارين گليشمه سيني ساغلايان، گليشميشليگين بلگه سي اولان، او توپلومون ايچينده چاليشان باغيمسيز قوروملارين اولوب اولماماسي، اولان قوروملارين ايش آلاني، قوروملارلا کوتله آراسيندا اولان ايليشگيلردير.

“ آسمک “ قورومو کئچن يئددي ايلين ايچينده چوخ بؤيوک ايشلر باشارميشدير. سيياسال توتساقلاريميزين دورومو ايله ايلگيلي بيرينجي يول سورکلي اولاراق راپورت یایماق آسمک دن قالان اونملی ایشدیر و ایندیده باشقا انسان حاقلاری قوروموموز » آداپ » آيليق رپورتاژلارين گئرچکله شديريلمه سيني، ياييملاماسيني داوام ائتمکده دیر.

دؤولت اورقانلاريندان باغيمسيز بير دورومدا اولماق، گؤرولن ايشه گوره گلير (پول) ادينمه مک ، کونوللو اولاراق بو بويدا بير ايشه گيريشمک “ آسمک “ قورومونون ديرلريندندير. “ آسمک “ آذربايجانين سيياسال آلاندا گليشميشليگي نين، باجاريغي نين، گوجونون سيمگه سيدير.

“ آسمک “ قورومونا بؤيوک باشاريلار ديله ييرم.

عاريف کسکين :

اونجه ليکله ميللي حرکت ايستيقامت ينده ائله ديگينيز ايشلر گوره سيزه سونسوز ميننت و تشککور بيلديريرم. آزربايجان دموکراسي اوجاغی قیسا زامان ايجينده بويوک ايشلر گوردو. “ آسمک “ حاقيندا گوردويونوز بو ايش ده تقديره لايیق دير.

“ آسمک “ ميللي حرکتميزده تاريخي-سمبوليک بير معنا ايفاده ائدير. “ آسمک “ين تاريخي-سبوليک اهميتي نين نئچه جهتلري واردير.

بيرينيجيسي، “ آسمک “ ميللي حرکت ايجينده حوقوق، اينسان حاقلاري و دموکراسي مفهوم لارینين حاياتي اهميتيني قاورايان و اوزونو بو مفهوملار چرچيوه سينده ايفاده ائدن ايلک گروهي فعاليت لريميزدن بيريدير. “ آسمک “’ين بو غايه سي ،چوخ گئچمه دن، ميللي حرکتين عومومي اوزه ل ليکلري نين بيرينه چئوريلميشدير.

ايکينجيسي، “ آسمک “ ميللي حرکت فعاللاري نين سسيني، عذابيني و مقدورييتلريني دونيايا چاتديرماغين اؤنميني درک ائدن و بونو عملي لشديرن ايلک فعالييتلردن حساب ائديله بيلر. “ آسمک “ آزربايجان ميللي فعاللاري نين سسيني دونيايا جاتديراراق اونلاري حیمایه آلتينا آلمايا چاليشميشدير. “ آسمک “’ين وئرديگي بيلگيلر بير جوخ اينسان حاقلاري قوروم و قورولوشون ديققت مرکزينده اولموشدور.

اوجونجوسو، “ آسمک “ين ميللي حرکتين خبرلشمه استراتژيسي زاويه سيندن ده اونملي يئري واردير. “ آسمک “ ايلک دفعه دوغرو و يالاندان تميزلنميش بير خبر آخيشي نين مجبورييتيني اورتايا قويموشدور. يالان، قابارديليميش و اساس سيز خبرلره قارشي جيخان “ آسمک “، دوغرو و يالانسيز-دولانسيز خبر آنلاييشي نين دا ايلک جارچيلاريندان ساييلماقدادير.

دؤردونوجوسو، “ آسمک “ وئرديگي خبرلرله، بير طرفدن بللي شخصلري و پارتيلرين اينحيصاريني قيرمايا جهد گوسترميش، هر کسين حاقيندا معلومات وئره رک پارتيلر و گؤروشلر اوستو بير خط ايزله ميش و ديگر طرفدن ده بللي شخص و پارتيلرين سوء ايستيفاده يولونو دا باغلامايا چاليشميشدير. “ آسمک “ اورتايا چيخديغي زامان خاريجده کي تشکيلاتلار يا اوز آداملاري حاقيندا معلومات وئريرديلر و يا توتولان هر فعالي اوز آداملاري کيمين گوستريرديلر.

“ آسمک “ اوز عمللري ايله بو يانليش ايشين ده قارشيندا اولدوغونو گوسترميشدير.

ميللي حرکتين تاريخي حافيظه سينده  “ آسمک “ هر زامان ياشاياجاقدير. آزربايجان دموکراسي اوجاغي نين “ آسمک “ ي يئنيدن گوندمه گتيرمه ايشي، “ آسمک “ين حافيظه لردن سيلينمه مه سيني، تاريخه  “ آسمک “ آدلي بير قئيدين دوشمه سيني و عيني زاماندا آزربايجان خالقي نين قدر شوناسليغي نين بير گوستريجيسي کيمين گورومک لازيمدير.

یوروش مهرعلی بیگلی:

ديرلي  » آزربايجان دموکراسي اوجاغي »  يونتيجيلري و سوروملولاري! هر ندن اونجه ميللي حرکتيميزده قورامسال قونولار اوزره آپارديغينيز سويله شي لره گوره ، اوز ميننتدارليغيمي بيلديريرم. اينانيرام کي ، بو سويله شي لره ميللي حرکتيميزده  تئوریک  آخساقليغين دولدورولماسيندا اونملي رول اويناياجاق.   “ آسمک “ ( آزربايجان سياسي محبوسلاري نين مودافيعه کوميته سي)  حاقدا من گوندرديگينيز سوروشدورماني ، نه يازيق کي گئج اوخودوم. اومورام چوخ گئجيکميش اولمايام.  آنجاق “ آسمک “ حاقدا:

1381-جي ايل بيرينجي دونه اولاراق 21 آذرين ايل دونومو آچيق شکيلده قئيد اولوناجاغيدير. بو حرکت اوزلويونده چوخ ديرلي و اينقيلابي بير ايش ساييليردي. ايللر بويوجا حاکميت لر طرفيندن  » آزربايجانين مرکزي قووه لر طرفيندن آزادليق گونو  »  کيمي ديرله نن بو تاريخي گونله باغلي بويوک بير تابو (توخونولماز) سينيردي. بو اولاي بير چوخ ميللتچي لريده شاشيرميشدير. کيمسه 21 آذرين آچيقجا قئيد اولونماسينا اينانميردي ، بو گيريشيمي گنج ميللتچيلرين آشيري حرکتي کيمي ديرلنديرنلر و اونون قارشيسين آلماق ايسته يه نلرده واريدير.

گونئي آزربايجانين هر يانيندان توره نه قاتيلماق ايسته يه نلر شبيستر شهرينه چاتيب- چاتماميش، حاکيمييت قووه لري طرفيندن توتوقلانديلار. ياخلاشيق 300 نفر ميللتچي او گون توتوقلانميشدير. بو اولاي اوزلويونده بويوک بير سس سالدي و حرکتين سياسي لشمه سينده ائتکيلي اولدو. همين زامان حرکتيميزده باشقا بير اونملي حادثه ده باش وئردي. ايلک دونه اولاراق گونئي آزربايجاندا آچيقجا سياسي محبوسلاري ساوونماق ايسته ين بير قورولوش ياراندي.

“ آسمک “ اولاراق تانينان بو قورولوش اوزوده حرکتده بير يئنيليک و ياراديجيليق ساييليردي . 21 آذرده توتوقلانانلارين خبرلريني گونده ليک مئديالارا يايماقلا ، او حرکتين ائتکيسيني قات-قات آرتيردي. “ آسمک “ سوروملولاري نين او دونمده آتديقلاري جسارتلي آدديم گوستردي کي، حاکيمييتين ان سرت آدديملارينی بئله جسارت و تدبيرله ميللي حرکتين قازانجلاري يونونده قوللانماق اولار.

علیرضا فرشی :

یئددی ایل مودافیعه­چی­لیک غرورون یاشامالییق! آزربایجان سیاسال محبوسلار مودافعه کمیته سی (آسمک) گونئی آزربایجان تورک­­لری­نین میللی حرکتینده و میللی منفعت­لریمیزین اوغروندا چالیشان و انسان حاقلاری اوزره چالیشماغا باشلایان بیرینجی تشکیلات دیر. » آسمک » ین یئددی ایللیک چالیشما سوره جینی ده یرلندیرمک البت کی بوگونکو فعالیتلریمیزده مثبت فایدالاری اولا بیلر و اونون یئددی یاشلی بیر گنج کمیته اولدوغونا گؤره دوشونجه­لریمیزی، دیرلندیرمه­لریمیزی، و آسمک­ین ضعف و قوتلری و ائتگی­لری حاقدا قیسا بیر شکیل­ده یازماغیمیز لازیمدیر. آسمک باشقا سیاسال محبوسلاری مودافعه­ کمیته­لر ایله بیر نئچه باخیشدان فرقلی­دیر و ائله بونا گؤره بیر نئچه باشلیغی دا دوشونمه­لیدیر:

– آسمک، یالنیز بیر سیاسی حرکتین مودافعه­چی­سی یوخ، بلکه، بیر » میللی حرکت «ین محبوسلارینین مودافعه کمیته­سی­دیر . بو کمیته، محبوسلاریمیزدان مودافعه ائده رک، تورک میللتیمیزین میللی حاقلارینی دا و میللی ایستکلرینی ده دونیایا تانیتدیرماقدادیر و » آزربایجان میللی-سیاسی توتساقلانانلار مودافعه کمیته­سی » اولمالیدیر.

– آسمک چالیشمالیدیر کی ایران­دا محبوس اولان میللتچی­لری «آزربایجان میللی-سیاسی توتساقلانانلار انجمنی» آلتیندا بیرلشدیرسین و حبسه محکوم اولانلارین اؤزلرینی مودافعه ائتمک یوللارین گؤستره­رک، مالی-معنوی یاردیم ائتمک ایمکانلارینا دوغرو یؤنلتسین.

– آسمک چالیشمالیدیر کی «آزربایجانلی» کیملیگینه یییه­لنن­لری مودافعه ائتسین و باشقالارینی باشقا تشکیلاتلارا بوراخسین. ایران اوغروندا چالیشانلارینین اؤزلرینه مخصوص مودافعه کمیته­لری وار و آسمک­ین اونلاردان مودافعه ائتمه­یی گرکلی دئییل  «ائوه لازیم اولان چیراغ، مچیده حرامدیر!»

– آسمک سیاسی محبوسلارین یاشام حاققیندا یازمالیدیر و اونلارین کیم اولدوقلارینی و نه ایسته­دیکلرینی دونیایا تانیتمالیدیر و دونیانی » میللی حرکتیمیز » ایله آرتیقراق تانیش ائتمه­لیدیر. قوی دونیا بیزی راسیست، فاشیست، آنارشیست، توتالیتریست، شووینیست، و … تانیماسین و بیلسین­لر کی بیز کیمیک و نه ایسته­ییرک.

– آسمک چالیشمالیدیر کی دونیادا یاییملانان آدلیم ژورناللار و ژورنالیست­لرله ایلگی قورسون و » دولتدن باغیمسیز اؤرگوت » لر ایله ایش بیرلیگی آپارسین. دونیا دولتلری ایله ده ایش بیرلیگی آپارماق ایمکانی وار و اونلارین مالی-معنوی یاردیملاریندان فایدالانماق اولار.

– … بیر داها خاطیرلاماق لازیم­دیر کی آسمک اؤز ده­یرلی چالیشمالاری ایله، ایرانین توتالیتر و باسقی­چی دوروموندا چالیشان میللتچی­لریمیز اوچون ده­یرلی بیر دوروم یارتماقدادیر و میللی حرکتیمیزده بیر طبیب کیمی ویروسلاری و ناخوشلوقلاری حرکتدن اوزاق ساخلایا بیلر و ساخلاماقدادیر.

یالنیز لازیم­دیر کی کیم لردن و نه­دن مودافعه ائتدییینی آچیق بیچیمده آچیقلاسین و فورصت­طلب­لره یول وئرمه­یه­رک، میللتیمیزین اوغروندا چالیشان دوزگون اینسانلاری گلجه­­ییمیز اوچون حاضیر ائتسین. دوغروسو، آسمک یالنیز بیر مودافعه کمیته­سی یوخ، بلکی، بیر میللی مودافعه تشکیلاتی اولمالیدیر و ایچه­ریده ستارخانین دورونده اولان » گیزلی کمیته «­نین بیر داها یاردیلماسینا یاردیمچی اولمالیدیر. میللی چالیشقانلاریمیز، میللتیمیزین و آزربایجانیمیزین » وارلیق » لاریدیلار و اونلاری قوروماق ، تانیماق و یؤنلتمک لازیمدیر. آسمک اوچون یاخشی چالیشمالار آرزی ائدیرم.

انصاف علي هدايت :

من “ آسمک “ين عوضولرینی ياخشي تانيرام  و یولداشلیغیم وار بوردا بیر آز تنقید ائتمک ایسته ییرم اینسان حاقلاری و خبر ایشینده اولان فعاللاری. آسمک حرکتین تانینماسیندا موهوم رول اوینامیشدیر . بو سوزلریمین مخاطبی بو ساحه ده چالیشانلاردیلار . بو حساس رولدا بير نئچه مهم مساله وار:

بیرینجی طرفسيز اولماق  اونملي ايشدیر ، آذربايجانلي اولماق بير طرفه، طرفسيز اولماق اوندان موهومدور باشقا مساله سريع اولماق دیر. حاديثه دن بير زامان کئچسه ، اونون خبري مديايا يتشمه سه خبر یانار . 3- نجو مساله کاميل اطلاعات وئريلمه سیدیر.

بعضاً کاميل معلوماتي تئز وئرمک ايمکاني يوخدور . اوندا، خبري تئز وئريب آما خبرين ناقص اولماسين اعلان ائتمک اولار . بيرده، او خبره گوره ايلگي ايمکاني مئديا ايشچيلرينه وريلمه لی. شايد ياخشي اولار کي همن خبرده آدي چکيلن آداملارين اوزلري يا عاييله لري يا دا وکيل لرينين تلفون يا ایميلی يازیلسین.

من اوزوم آسمکي قبول اديرم آما گورورم کي مديالار هله اونو بير دوغرو و دوزگون منبع عنوانيندا بازميرلار. بودا منيم اوره گيمي درده گتيرير.

بيرده بير اوزون زاماندير کي آسمک فعاليتين آزالديبدير. ایچریده اولان چتین لیک و فشارلار فعالیت لره اثر قویور آما خبرين قاباغي آلينماماليدير.

ساغ اولون و باشي اوجا قالين .

بو یازی ایله ایلگیلی سایین نعیمی و جوانبخت ایله حاضیرلانمیش مصاحبه :

دانیشیق -5 ( آسمک – یئددی ایل تجربه باشاریلار و بوگونوموز )

 

– دیرلندیرمه لر حورمتلی اشتراکچیلارین سوی آدلارینین الفبا ترتیبی ایله دوزولموشدور

– بو مصاحبه لرین یاییلماسی آذر  آیی نا پلانلاشمیشدیر آنجاق اونجه کی یازی و مصاحبه لره یازیلان تنقید و جاوابلار  ، همده تکنیک سورونلاری یوزوندن گئجیکمیشدیر ، حورمتلی اشتراکچیلار و سایین اوخوجولاریمیزدان بو گئجیکمه میزه عذر دیله ییریک.

نوشته شده در  88/10/13 توسط آزربایجان دموکراسی اوجاغی

دانیشیق -5 / آسمک – یئددی ایل تجربه باشاریلار و بوگونوموز

دانیشیق -6 / آسمک – تجروبه لر ٬ باشاریلار و دیرلندیرمه

آزربایجان سیاسال محبوسلاری مودافیعه کومیته سی ( آسمک ) انسان حاقلاری اوزره چالیشان ٬ اولکه ایچی قورولموش بیرینجی تشکیلات اولاراق باشاریلار و باشاری سیزلیق لار ایله میللی حرکت سوره جینده یاشانان اونملی دونوش نوقطه لریندن ساییلماقدادیر. آزربایجان دموکراسی اوجاغی » آسمک » ین قورولماسینین یئددینجی ایل دونومونده اونو دیرلندیریب و » آسمک » تجروبه سیندن بو گونوموزه چیخابیله جک درس لری الده ائتمک اوچون ایکی بولومده یاییلاجاق بو مصاحبه لری قوللوغونوزا سونور. بیرینجی بولومده » آسمک » ین قوروجولاریندان اولان سایین سعید نعیمی و علیرضا جوانبخت ایله دانیشمیشیق و ایکینجی بولومده ایسه سایین آراشدیرماجی و میللی فعاللاریمیزین اونده گلن سیمالارینین دیرلندیرمه و دوشونجه لرینی سیزینله پایلاشاجاییق. ایندی ایسه بیرینجی بولوم :

س- سایین علیرضا بی ، بیرینجی سوالدا » آسمک «ین قورولماسینی ضروری ائدن ندن لری و نئجه قورولماسینی اوخوجولاریمیزا ایضاح ائدین لوطفا .

ج- 1381- ین ياييندا تهراندا ياشايان بعضی ميللي فعاللار ايله بيرليک ده ، او تاريخده حبسده اولان فعاللارا يارديم ائتمک اوچون بير آرايا گلديک. » کمیته دفاع از زندانيان سياسي حرکت ملي آزربايجان » ايمضاسي ايله تهران اوستاندارلیغینا بير مکتوب يازيب و بير تحصن گئچيرمه یه ایذین ايسته ديک ،آنجاق هر هانسي بير جواب آلماقدان اونجه (ذاتن جواب آلماياجاغيميزي بيليرديک) سوزو گئدن محبوسلار حبسدن بوراخيلديلار.

بونا رغما آزربایجاندا آرا-سیرا توتوقلامالار اولوردو آنجاق چوخونون حتی خبریده یاییلمیردی ، نئچه آي اوندان سونرا، بير چوخ آزربايجان شهرينده 21 آذر مراسيميني پروفسور م. زهتابي مزاري باشيندا کئچيرمک شکلينده قرار وئريلدي. 1381 آذر آيي نين ايلک گونلرينده دوستلارلا بيرليکده سوزو گئدن مراسيمده چوخ فعاللين حبسه آليناجاغي احتيماليني دوشونوب و سياسي محبوسلاريميزي داها جيددي شکيلده مودافيعه ائتمک اوچون بير کوميته نين ياراديلماسي ني گرکلي گوردوک.

سعید نعیمی٬ رضا عباسي، ايلقار مرندلي، حسن جعفرزاده و من ( حسن بي سونرا بعضی ندنلره گوره آراميزدان آيريلدي) آزربايجان سياسي محبوسلاريني مودافيعه کوميته سيني ( آسمک ) قورماغا قرار وئرديک و آسمک آچیق جا چالیشمایا باشلادی .

س -سیز قوروجولار عنوانیندا باشلانیشدا » آسمک » ه هانسی هدفلری تعیین ائتمیشدینیز ؟

ج- سياسي محبوسلاريميزي مودافيعه ائتمک اساس هدفيميزده اولسا اونون يانيندا باشقا هدفلري ده » آسمک » ی قوردوغوموز زامان و اوندان سونرا گوز اونونه آلديق:

– باشاريلي بير تيم و قروپ ايشيني اورتايا قويماق.

– خبر و راپور يازماق مساله سينده يئني و ايشيميزه يارايان و عيني زاماندا ايسه آزربايجان حرکتي ديشيندا اولان جمعیت لر و اينسالار طرفيندن قبول اولونا بيلن بير ادبيات ايجاد ائتمک .

– آزربايجان گنجليگينه اونيورسيته دن ائشيکده و سیاسی مسأله لر ایله ایگی لنن بير تشکيلات اؤرنه ييني سونماق

– اينسان حاقلاري فعالييتلري نين ، آزربايجان حرکتي نين بير چوخ ايستکلرينه جواب وئره بيلجه ييني گوسترمک .

– میللی حرکت ایله باشقا ساحه لرده چالیشان حرکت لر و توپلوملارین علاقه سيني ساغلاماق.

س-  سیزجه اینسان حاقلاری آلانیندا اونملی مساله لریمیز و چاتیشمامازلیق لار نه لردیر ؟

سون ایللرده انسان حاقلارینی ساوونما آلانیندا ان اساسلی پروبلملریمیزدن بیری یعنی سسیمیزی اولوسلار آراسی اجتماعیاتینا چاتدیرماق مسأله سینده چوخ بؤیوک باشاریلار الده ائدیلمیشدیر. بونو باشارماقدا دورمادان چالیشان بوتون انسان حاقلاری ساوونوجولاری و مئدیا منسوبلارینین رولو اولموشدور. بو آرادا خصوصی ایله فاخته خانیم زمانی نین آذربایجان مسأله سینین بیرلشمیش میللتلر٬ اولوسلار آراسی عفو تشکیلاتی و بعضی مترقی اؤلکه لر طرفیندن مطرح اولماسینی ساغلاماسی حرکتیمیزده بیر دؤنوش نؤقطه سیدیر .

آما سیزین سورونوزا گلینجه٬ اصلینده انسان حاقلاری آلانیندا گؤروله بیله جک و یا گؤرولمه سی گره کن ایشلرین چوخ آما چوخ کیچیک بیر حیصه سی گؤرولمکده دیر. اینسان حاقلاری آلانیندا فعالیت میدانینین گئنیشلنمه سی٬ یئنی مؤوضوعلارین دیقته آلینماسی و داها اؤنجه دیقت مرکزینده اولان مؤوضوعلاردا داها درینه گئدیلمه سی ان جیدی احتیاجلاریمیزدیر.

آذربایجان تورکلرینین ایکی قاتلی آیری سئچکیلیک و باسقیا معروض قالمالاری گئرچه یی سادجه میلی – سیاسی فعاللار حاقیندا گئچرلی دئییل؛ اوشاقلار٬ قادینلار٬ مذهبی آزلیقلار٬ ایشچیلر٬ صنعتچیلر٬ کندلیلر و یا آذربایجان میلی مسأله سی خارجینده چالیشان فرقلی سیاسی قروپلارا منسوب اولان آذربایجانلیلار دا بو ظولملره معروض قالماقدادیرلار. آذربایجانین اؤیرنجیسی٬ معلیمی٬ صنعتچیسی و شاعیری کیمی آذربایجانلی پاسدار٬ موللا و حتی انصار حزب اله دا٬ آنا دیلینده یازیب – اوخوما حقیندن یوخسوندور و اوسته لیک بونون فرقینده اولماسینا بئله اونا فرصت وئره یلمه ییر.

آذربایجان زیندانلارینین عمومی دورومو فارس بؤلگه لرینده کیندن داها آغیردیر. قانونسوزلوق داها چوخدور. اؤزباشینا یا بلکه ده یوخاری مقاملارین ایذنی ایه محبوسلارا اکسترا جزالار وئرن مأمورلارین گوجو داها آرتیقدیر. بوتون بو اکسترا باسقیلاری حبسه دوشن هر آذربایجانلی تحمل ائدیر. سیاسی محبوسو دا – فیریلداقچیسی دا٬ کیشسی ده – قادینی دا٬ بورجلوسو دا – اوغروسو دا.

بوتون بونلاری گؤز اؤنونه آلارساق نه یازیق کی آذربایجاندا اینسان حاقلاری پوزونتولارینین یوزده دوخسانیندان چوخو بیزیم ماسامیز اوستونده دئییل. دیقت ائدرسه نیز٬ بو چاتیشمازلیق نئجه لیک (کیفیت) مسأله سی اولماقدانسا٬ نئچه لیک (کمیت) مسأله سیدیر. بو اوزدن ده مؤوجود اولان قروپلار و ذاتا اینسان حاقلاری مسأله سینین بیر بوجاغیندان توتوب فعالیت ائدن فعاللارین اوستونه گئتمه یین دوغرو اولمادیغینی دوشونورم. مؤوجود اولان قروپلارین بونسوز دا ائله اله آلدیقلاری ساحه لرده یاردیما احتیاجلاری واردیر.

مسأله نین حلی اوچون ذاتا ماهیت اولاراق اینسان حاقلارینی مودافیعه حرکتی اؤزل لیکلرینه صاحیب اولان آذربایجان میلی – دموکراتیک حرکتی فعاللارینی بللی شکیلده حقوق مودافیعه چیسی کیمی چالیشماغا یؤنلتمک لازیمدیر.

س- سعید بی سیزده لوطفن » آسمک «ین قورولماسی قونوسوندا دوشونجه لرینیزی بویورون ؟

من اونجه سایین دمکراسی اوجاغیندان ایکی مساله حاقدا تشککور ائتمک ایسته ییرم : بیرینجی سیی بو مساله نی و » آسمک » ی اونملي گوروب و اونو آراشديرماق ايسته مه یینیز اوچوندور ، ایکینجی سی ایندی حبس ده اولان چوخ یاخین یولداشیم سعید متین پور طرفیندن دیر ، سیز کئچمیش مصاحبه لرینیزی یئرلی اولاراق اونا حصر ائدیب سیز ، دوغروداندا سعید بوگون یاساقلانمیش میللی – دمکراتیک دوشونجه میزین اسیر دوشموش سیمگه سیدیر ، بوردا سعید متین پور طرفیندن سیزی تقدیر ائدير  و سيزه داها آرتیق اوغورلار آرزولاييرام.

آسمک قونوسونا گلینجه  عليرضا بي ياخشي نوکته و دئتايل لارا ايشاره ائدیب منده نئچه نکته آرتيرماق ايسترديم :

– » کمیته دفاع از زندانيان سياسي حرکت ملي آزربايجان »   آدلي ييغينجاق او ايل بابک قالاسيندا توتوقلانميش ميللي فعاللارا يارديم ائتمک آماجي ايله اولوشدو و تخمينا بو ييغينجاق تير آيي نين سونو يا موردادين اوللرينده اولدو.

– يوخاريدا آدی گئدن کوميته مووقتي اولاراق تشکیل اولدو ، 21 آذر آغيرلامالاريندا توتوقلولار اولاجاغيني دوشونوب و حرکتين سياسي لشمه دونمي نه گيرمه سي زامان ، دايمي بير کوميته نين يارانما ضرورتي حيس ائديلمکده ايدي و » آسمک » بو ضرورتين سونوجو اولاراق ياراندي.

– » آسمک «ين نه اولدوغو و نئجه چاليشماسي و قورولما قراری آذر آيي نين اورتاسيندا و يولداشلارين ايشتيراکي ايله تهران تربيت مدرس دانيشگاهيندا قبول اولوندو.

س- قیساجا بویورون » آسمک » هانسی هدفلر اوغروندا قورولدو و سیزجه بو هدفلره چاتدی می ؟

» آسمک «ين هدفلریني بئله سيرالاماق اولار:

– آزربايجاندا سيياسال و عقیده توتوقلولارینا چئشيتلي يؤنلرده يارديم ائتمک

– اينسان حاقلاري اوزره کولتورل و توپلومسال چاليشمالار

-آیدین لاریمیزی و آزربایجان اجتماعیتینی اينسان حاقلاري ديرلري قونوسوندا بيلگي لنديرمک

باشاریلی اولوب ، اولماماسی حاقدا بیزیم باخیشلاریمیز یئترلی دئییل و بابالاریمیز دئمیشکن هئچ کس اوز آیرانینا تورش دئمه ز ، بو اساسدا » آسمک «ين بيزيم يوخ بلکه باشقا چاليشانلار طرفیندن دیرلندیریلمه سی داها فایدالی دیر چون باشقا یولداشلارین دوشونجه سی طرفسیز اولاراق ، » آسمک » تجروبه سینین باشاری و باشاری سیزلیق لارینی اوزه چیخاردار ، بو اساسدا رجا ائدیریک ممکن اولورسا مثلا 10 نفر سایین چالیشقان و آراشدیریجی لاریمیزین » آسمک » حاقدا دوشونجه و گوروشلريني آليب و بو مصاحبه ایله بیرگه یایین بیزجه بو داها آرتیق دوغرویا یاخین و فايدالي اولا بيلر.

س- سیاستده » تجربه انتقالی » دئییلن بیر مساله وار بو باخیمدان ، بوگون میللی حرکت صف لرینه گیرن یئنی نسلی حرکتده اولان تجربه لر ایله تانیش ائتمک چوخ اونملی قونودور ، سیزجه » آسمک «ین باشقا اوزه ل لیکلری ندیر و او تجروبه دن بوگونوموزه هانسی درس لری چیخارتماق اولار ؟

ج – » آسمک » ايشه باشلاماغیني بير بيانيه ايله آچيقلاييب و عوضولري و قوروجو هیاتینی ايسه تانيتديردي ، بو آيدين و آچيق کيمليک اساسيندا  چاليشماق » آسمک «ين باشاریلاریندا ان اونملي فاکتور اولماسيني دوشونورم. دئمک » آسمک » سيجيللي سي اولان بير اورگوت اولاراق » عومومي گووه ن » قازانماغی باشاردي.

– بو فاکتور آزربايجان دموکراسي اوجاغي نين ان بويوک نوقصاني کيمي قئيد ائديله بيلر، دئمک آچیق و تانینمیش کيمليک و بليرلي ليک هر سياسي ، توپلومسال …. اورگوتون باشاري آچاري کيمي ساییلابیلر و اونسوز زور دوروملارايله قارشيلاشماق احتيمالي يوروجو اولوب و گووه ن سيزليک قايناغي اولور ، آرتیرمالییام آزربایجان دموکراسی اوجاغی اونملی و دوغرو آددیملاری ایله بو سورونو گئریده بوراخماغی باشارمیشدیر.

– باشقا اونملي قونو » آسمک » ده تشکيلات ايچي و اويه لر آراسيندا يوکسک سوييه ده گوونج و اعتيمادين اولماسيدير بو قارشيليقلي اعتيماد ايشلرين تئز و باشاري ایلا سورمه سينه ايمکان ياراديردي.

آشاغیدا گونوموز ایله نئچه انتقاد ائده جم آنجاق آچیق دیر کی تنقیدلریم بوگون چالیشان اورگوتلر و یولداشلاریمیزین ایشلرینی کوچومسه مک دئییل و بو تنقیدلری بو یولداشلاریمیزین داها باشاریلی چالیشمالاری اوچون دیله گتیریرم ،

تنقیدلریم  بوتون چالیشقانلاریمیزادیر و گئنیش آلاندا و آزربایجاندا گئرچکله شن بویوک اولچوده انسان حاقلاری پوزونتوسونو مانیتور ائدیلیب ، مئدیا و دونیا اجتماعییتینده یانسیتماق اوچون هامینین قاتقیدا بولونماسی لازم دیر. وورغولاماق ایسته ییرم آدداپ و اوزه ل لیکله سایین فاخته زمانی اولوسلار آراسی ایلیشگیلرده چوخ اونملی آددیملار آتیبلار و آزربایجاندا باشقا اونملی بیر دونوشه ایمضا قویوبلار و بو یولداشلاریمیزین بئله دیرلی ایشلرینی تقدیر ائده رک آشاغیداکی تنقیدلری دیله گتیریرم :

– » آسمک «ين ان اونملي قازانجي اينسان حاقلاري قاوراميني و حوقوق اونجه ليکلي چاليشما فورمونو ميللي حرکته قازانديرماسيدير و بو فورمت و قاورام چرچيوسينده يئني ديل و سیاسی ادبياتين اولوشماسي دا اونون برکتلي ميوه لريندن ساییلابیلر.

– گونوموزده وار اولان اينسان حاقلاري  فعال و اورگوت لريميز او ادبياتی قوللانیرلار آنجاق تاسوفله » آسمک «ده آچيلان يول منطيقي سونوجونا چاتمادي و باشقا يئني ليک لره شاهيد اولماديق باشقا تعبيرده دئسم ، » آسمک » باشلايان يول بير نوقطه ده دايانيبدير و اينکيشاف ائتمک فورصتيني ايتيريب ( اورنه يي چاليشان جمعييتلريميزين داريسقال » اينسان حاقلاري » آنلاييشي و بو ساحه ني سياسي محبوسلارا محدود ساخلامالاری قئيد ائديله بيلر ، بو وظیفه البته هامیمیزین دیر و گرک هامی بیر گئنیش و قاپساملی اینسان حاقلاری اورگوتونون یارانماسیندا بو یولداشلاریمیزا یاردیم ائدک .)

– باشقا قونو ايسه او زامان آلت ياپيلاري حاضيرلانميش ايليشکيلرين دوغرو و دوزگون گليشمه مه سي دير يعني اينسان حاقلاري تشکيلاتلاريميیز ، سمپاتی یارادان ، جذاب و ائتگيلي ژستلر ياپماني اونودوب و اوزلريني بالاجا حصارلاردان چيخارماغا جيدي جهد گوسترمه ييرلر ، مثلا ايراندا اولوب بيتن گئنیش اينسان حاقلاري ايحلال لارينا  گوز يوماراق ميللي حرکته پرستيژ قازانديراجاق بويوک تبليغاتي ژست ياپما فورصتيني بوشونا ايتيريرلر.

– سون سوزوم یولداشلاریمیزی بیر خطر حاقدا اویارماق دیر.  گونئی آزربایجان دا اینسان حاقلاری ایله ایلگیلی چالیشمالاردا اینسان لاری ایدئولوژی و دوشونجه لری اساسیندا آییرماق منجه بویوک بیر خطر و یالنیش لیق دیر ، بونو ایندی دن اونله مه میز گره کیر ، آچیق سویله ییم : مثلا بیر اورگوتون آدی » آزربایجان سیاسال محبوسلاری مدافعه کمیته سی » اولورسا او کمیته نین » آزربایجان ناسیونالیست سیاسال محبوسلاری مدافعه کمیته سی » کیمی داورانماسی قبول ائدیله مز ، بو مساله سایتلار و باشقا مئدیا اورگانلاریمیزا دا شامل دیر بئله دار باخیش چالیشما بیزی میللی حرکت صفتیندن بوشالدیب و بیر فرقه ( Sect ) حرکتینه  چئویره ر و » سئکتاریسم » ین آجی سونوجو معلوم دور ، تورک و آزربایجان سعادتینیه چالیشان هر فرد و اورگوتون بو قونودا چوخ دویارلی اولماسی گرکلی دیر.

اسم کوه هاي ما را هم عوض مي کنند( علیرضا قولونجو )

Güney Azerbaycan milli hereketi ve ASMEK( سعید نعیمی )

نوشته شده در  88/10/12 توسط آزربایجان دموکراسی اوجاغی